Hokaina. Jakub Julian Ziółkowski
17.09 – 28.11.2010
Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa
Wystawa Hokaina to pierwsza prezentacja monograficzna Jakuba Juliana Ziołkowskiego w galerii publicznej. Dotychczas malarz znany był polskiej publiczności głownie z pokazów w Fundacji Galerii Foksal oraz w galerii FAIT w Krakowie. Ostatnio jego prace prezentował Bunkier Sztuki na wystawie Przekleństwa wyobraźni. W ramach Gwangju Biennale, którego tegoroczną edycję zatytułowaną 10 000 Lives otworzono na początku września, Ziółkowski pokazuje serię rysunków do Historii oka Georgesa Bataille’a – określoną przez magazyn „Artforum” jako jeden z „hitów” biennale.
Artysta zadebiutował w 2004 roku, gdy na polskiej scenie artystycznej dominowało pokolenie grupy Ładnie. Po okresie sztuki zaangażowanej lat 90. rodzimej publiczności zaprezentowano najpierw zjawisko wdzięcznego do przyswojenia pop-banalizmu, aby następnie mogła przyjąć dojrzałe już i odwołujące się do rzeczywistości malarstwo Wilhelma Sasnala, Zbigniewa Rogalskiego, Marcina Maciejowskiego, z którym identyfikowali się zarówno krytycy, jak i nowe pokolenie kolekcjonerów oraz szeroka publiczność. Malarstwo to odwołuje się do rzeczywistości – do teraźniejszości i historii – ale skupione jest na procesie postrzegania, przefiltrowanym przez inne media: film, fotografię, zajawkę telewizyjną, muzyczny klip, tabloidową fotografię. Wśród tej grupy realistów zaistniał malarz metafizyczny (czy, jak określili go inni, surrealistyczny), dla którego malarstwo nie jest środkiem, a celem samym w sobie.
Ziółkowski z podobną ahistoryczną swobodą traktuje zarówno otaczającą go rzeczywistość, jak i całą historię sztuki, czyniąc z nich niewyczerpane źródło form i motywów prywatnej symboliki. Jego obrazy i grafiki przypominają szkatułkowe kompozycje, gdzie snute opowieści tworzą rozległą pajęczynę znaczeń. Jest to malarstwo metafizyczne, które poprzez historię nie rozumie najbliższej otaczającej nas przeszłości, ale ponadsytuacyjny dialog z wielką tradycją sztuki i kultury wizualnej. Jakub Julian Ziołkowski to jeden z pierwszych malarzy najmłodszego pokolenia, który na swój sposób odwrócił się od współczesności, by czerpać inspiracje z rożnych źródeł: z tradycji surrealizmu, malarstwa metafizycznego, sztuki Japonii i Indii, twórczości Neo Raucha, Giorgia de Chirico, Alfreda Kubina, Jamesa Ensora, Otto Dixa, ale także Pabla Picassa. W pracach artysty poszczególne motywy, elementy, budują na pozór chaotyczny świat, w którym jednak paradoksalnie panuje porządek. Częstym tematem jego twórczości była martwa natura i sama natura, oddawana drobiazgowo, ornamentalnie wypełniająca przestrzeń płótna. Podobnie studia człowieka, wnikające również w jego psychiczne i fizyczne wnętrze, malowane płasko, bez perspektywy są specyficznym rodzajem, jak pisze Jakub Banasiak, „impresji na temat portretu”.
Wystawa w Zachęcie rozpoczyna się, wypożyczonym z kolekcji Zabludowicz, najbardziej znanym dziełem artysty Wielką bitwa pod stołem, która anektuje niemal cała przestrzeń Małego Salonu galerii. W kolejnej sali prezentowane są obrazy powstałe w ciągu ostatnich czterech lat, m.in.: Bez tytułu (Podróż) z kolekcji Friedricha Christiana Flicka; Oesophagus z kolekcji Goetz; Bez tytułu z Kolekcji Fundacji Sztuki Polskiej ING oraz Sen i praca Cierpienie i tortury z innych kolekcji prywatnych, a także inne dzieła artysty. Można tu podziwiać zarówno precyzję i mistrzostwo młodego malarza posługującego się rożnymi technikami, jak i poszukiwania nowych form i stylistyki – ciągłą potrzebę eksperymentu i rozwoju. W ostatniej przestrzeni wystawy wiszą najnowsze prace, głownie gwasze, powstałe specjalnie na wystawę w Zachęcie.
Wystawie towarzyszy bogato ilustrowana książka zawierająca m.in. tekst o twórczości artysty oraz ponad sto reprodukcji jego prac (obrazów i gwaszy) z ostatnich 5 lat. Dodatkowe materiały audiowizualne dotyczące wystawy można znaleźć na stronie Zachęty — Narodowej Galerii Sztuki.
kurator: Hanna Wróblewska
organizatorzy: Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki, Fundacja Sztuki Polskiej ING